Jame Clear (tác giả của cuốn sách Atomic Habits) đã từng viết trong 1 bài blog của mình:
“On average, it takes more than 2 months before a new behavior becomes automatic - 66 days to be exact.”
Tạm dịch là: “Trung bình, mất khoảng hơn 2 tháng trước khi một hành vi trở nên tự động - chính xác là 66 ngày”.
Thực tế, mình đã duy trì thói quen viết được suốt 3 năm liên tục. Vậy nên, mình có đủ cơ sở để tin rằng: viết đã chính thức trở thành một thói quen “bất di bất dịch” trong cuộc sống của mình.
Nếu ai đó hỏi mình: Bạn lấy động lực ở đâu mà duy trì được như vậy? Mình sẽ đáp lại: Thực ra, động lực không phải là yếu tố then chốt giúp mình “rèn giũa” bản thân được như vậy. Vì nếu chỉ dựa vào động lực, có lẽ mình đã bỏ cuộc không biết bao nhiêu lần rồi.
Và nếu bạn muốn biết bí mật đằng sau thói quen được thiết lập thành công ấy, hãy theo chân mình khám phá từng phần của bài viết này nhé.
Tại sao mình chọn viết là thói quen để duy trì mỗi ngày?
Một công đôi việc
Một tháng có 30 ngày. Và hầu như cả 30 ngày mình đều viết và chia sẻ nội dung trên Facebook cá nhân. Điều đó giúp Facebook của mình luôn giữ được “phong độ” khá tốt dù mình có bận nhiều công việc phát sinh đến cỡ nào.
Vậy nên, mình chọn duy trì thói quen viết cũng là để Facebook luôn được “chăm bẵm” mỗi ngày. Cho dù mình có trót bỏ bê một ngày nào đó, Facebook cũng không bị rơi vào tình trạng bị bỏ rơi nhiều quá.
Hơn nữa, việc chia sẻ thường xuyên như vậy cũng giúp mình có riêng một kho nội dung trên Facebook.
Mình có thể “tái sử dụng” bất cứ khi nào cần, như những lúc không có nhiều thời gian, hay những lúc đột nhiên bí ý tưởng chẳng hạn.
Sức khỏe tinh thần được cải thiện
Mình nghĩ, bất cứ ai làm sáng tạo cũng đều nên, nếu không muốn nói là phải đặc biệt quan tâm tới sức khỏe tinh thần. Và viết lách là một trong những nhà trị liệu tâm lý đáng tin cậy.
Viết lách thường xuyên giúp mình tự cảm thấy được thư giãn. Mình không còn sợ phải viết. Thay vào đó là cảm giác phấn khởi mỗi khi hoàn thiện được một chủ đề nào đó.
Mình dần coi viết như một người bạn, để mình có thể tâm sự mọi điều, kể cả những điều một người hướng nội như mình khó nói thành lời.
Phục vụ cho sự nghiệp viết lách về lâu về dài
Cho những ai chưa biết, song song với việc sáng tạo nội dung, mình còn là một tác giả sách. Viết sách thì không đơn giản như sáng tạo bài viết thông thường. Nó không chỉ đòi hỏi cả kỹ năng, mà còn cả động lực rất lớn, để hoàn thiện được một bản thảo mấy chục, thậm chí mấy trăm nghìn từ.
Từ ngày rèn được thói quen viết, mình không còn quá sợ phải bật công tắc tư duy, viết và hoàn thiện những bài viết rất dài trong sách.
Mình cũng không quá áp lực phải hoàn thành càng nhanh càng tốt mà duy trì phong độ viết ở mức ổn định, chậm nhưng chắc.
Việc viết lách liên tục như vậy cũng rèn cho mình kỹ năng diễn đạt bằng ngôn từ khá hơn rất nhiều. Mình chú trọng vào việc tư duy đơn giản hơn, diễn đạt bớt phức tạp hơn. Và nhất là, mình truyền tải được nhiều cảm xúc hơn một cách khéo léo vào câu từ.
Mình đã hình thành và duy trì thói quen viết như thế nào?
1. Bất kỳ thói quen nào cũng cần thời gian
Dục tốc bất đạt. Đó là châm ngôn lưu truyền ngàn đời của Khổng Tử, người sáng lập trường phái Nho giáo xưa. Mình áp dụng tư tưởng đó vào việc xây dựng thói quen viết.
Ban đầu, khi mới bắt tay vào thiết lập thói quen, mình cũng chật vật cỡ khoảng một vài tháng. Có khi mình đã duy trì được một vài tuần nhưng lại bỏ dở giữa chừng.
Có khi lại vì nóng vội quá mà chỉ muốn hoàn thành càng sớm càng tốt, trong một khoảng thời gian ngắn.
Sau cùng, mình nhận ra: Thói quen mới nào cũng đều cần sự kiên trì. Giống như một cái mầm cây, nếu tưới quá nhiều nước, cây sẽ rất dễ chết. Nếu tưới ít nước quá, cây cũng khó lòng mà lớn được.
2. Áp dụng 4 phương pháp trong cuốn sách Atomic Habits
2.1. Khiến cho thói quen trở nên dễ dàng
Bất kỳ thói quen mới nào đều cần thời gian để hình thành. Đặc biệt với viết, bạn không thể nóng vội.
Việc chia nhỏ thói quen khiến mình có thể viết mỗi ngày mà không cảm thấy quá áp lực. Cụ thể, trong suốt mấy tháng đầu rèn thói quen viết, mình luôn cam kết mỗi ngày một bài trên Facebook cá nhân. Mỗi bài đâu đó vài trăm từ, không cần quá dài.
Chính vì vậy, mình không mấy khi bị áp lực việc phải hoàn hảo trước khi đăng. Mình cũng không quá áp lực việc phải nghiên cứu, chỉnh sửa hay biên tập gì quá nhiều.
Có những hôm, mình viết ngay trên điện thoại. Tuy có những lúc hơi sơ suất, nhưng về cơ bản tiện hơn rất nhiều so với việc cứ mỗi khi viết lại phải mở laptop lên.
2.2. Khiến cho thói quen trở nên rõ ràng
Ngoài việc đặt mục tiêu mỗi ngày 1 bài, mình còn cố định khung thời gian viết.
Thường thì, mình sẽ viết và đăng tải vào buổi tối, trong khung giờ khoảng từ 7-10h.
Việc lặp đi lặp lại như vậy khiến đồng hồ sinh học của mình được làm quen, và não bộ của mình cũng tự động mặc định khung giờ đó phải dành cho việc viết.
Nhờ đó, mình không cần phải cố gắng quá nhiều, cứ đến giờ đó, tự động ngồi xuống, cầm điện thoại hoặc mở laptop, và viết.
Bạn cũng có thể viết vào sáng sớm, buổi trưa hoặc bất kể khung giờ nào khiến bạn thoải mái. Nhưng hãy cố gắng cam kết cho đến khi nào bạn tự động hình thành thói quen thì thôi.
2.3. Khiến cho thói quen trở nên hấp dẫn
Mình biết, nhiều lúc, bạn sẽ cảm thấy chán và nản khi thực hành viết thường xuyên. Chính vì vậy, bạn càng nên khiến cho thói quen trở nên thu hút và khó lòng cưỡng lại.
Trong cuốn sách, Jame Clears có lưu ý rằng: "Thói quen là một vòng lặp phản hồi thúc đẩy bởi dopamine. Khi dopamine tăng, động lực hành động của ta tăng theo"
Trên thực tế, mình đã tự tạo dopamine bằng cách:
Khen ngợi bản thân mỗi khi hoàn thành một bài viết. Đó chính là việc bạn ghi nhận những chiến thắng nhỏ (small wins)
Tự thưởng cho mình một like và comment dưới mỗi bài viết cho dù chưa có ai comment cả. Điều này giúp mình cảm thấy an tâm và tự hào về chính bản thân. Từ đó gia tăng niềm tin với chính mình.
Và đôi khi, mình còn tự thưởng cho mình một vài tiếng thư giãn hoàn toàn khỏi công việc khi hoàn thành một bài viết như thế.
...
Tất cả những điều ấy khiến mình thêm yêu việc viết hơn bao giờ hết. Vì chưa cần ai công nhận, mình cũng đã công nhận chính mình trước tiên rồi.
2.4. Khiến cho thói quen mang lại cảm giác thoả mãn
Đây xem như là yếu tố quyết định thói quen có được hình thành và phát triển xuyên suốt hay không.
Thường thì, các thử thách 10 ngày, 21 ngày hay 30 ngày viết liên tục chỉ đáp ứng được 3 tiêu chí 1,2,3, nhưng khi thử thách kết thúc, bạn có thể rơi vào trạng thái vô định trước kia. Bạn sẽ không biết mình phải làm gì tiếp theo. Cũng chẳng có động lực gì để mà viết thường xuyên nữa.
Lúc này, cảm giác thoả mãn chính là điểm neo giữ bạn tiếp tục. Đây có thể coi là động lực từ sâu bên trong bạn.
Không phải bạn viết vì người khác cũng viết.
Không phải bạn viết vì bạn phải viết.
Bạn viết, là vì bạn thực sự muốn viết.
Bạn thực sự tin sẽ có ít nhất một người cần những gì bạn viết.
Khi đó, bạn không chỉ sống để viết, mà là viết để sống, thực sự được sống.
Framework 4 giai đoạn của thói quen - Cách mình áp dụng
Framework này cũng được giới thiệu bởi Jame Clear. Bạn cũng có thể áp dụng song song với 4 phương pháp mình phân tích ở trên.
Ông chỉ ra rằng, một thói quen được hình thành qua 4 giai đoạn chính: cue, craving, response và reward. 4 giai đoạn này là xương sống của mọi thói quen. Và não bộ của bạn sẽ đi qua lần lượt 4 giai đoạn này.
Hiểu một cách đơn giản:
Cue: Những tín hiệu cho thấy rằng bạn nên làm điều này để nhận lại một reward (phần thưởng) nào đó.
Craving: Sự thèm muốn
Response: Sự phản ứng của bạn với hành động đó
Reward: Phần thưởng bạn nhận lại sau khi hoàn thành hành động. Phần thưởng sẽ giúp bạn giải quyết được vấn đề nào đó. Và mục đích của mọi thói quen cũng là để giải quyết vấn đề cho bạn.
Ví dụ: Khi bạn thức dậy (Cue) => Bạn muốn tỉnh táo làm việc (Craving) => Bạn pha ngay một tách cafe (Response) => Bạn thỏa mãn cơn thèm cảm giác tỉnh táo. Uống cà phê gắn liền với việc thức dậy, nói cách khác nó đã trở thành thói quen của bạn (Reward).
Để áp dụng Framework này, bạn chỉ cần điều hướng hành động tạo nên thói quen theo đúng trình tự này, lặp đi lặp lại liên tục trong nhiều ngày.
Mình đã áp dụng như thế này:
Mỗi buổi tối khoảng 8-10h, sau một ngày làm việc mệt mỏi (Cue)
Mình thực sự muốn giải tỏa căng thẳng mà không ảnh hưởng tới sức khoẻ như lướt điện thoại (Craving)
Mình mở laptop hoặc điện thoại sẵn ở đó viết ngay một bài ngắn khoảng 400 - 700 từ, và đăng tải lên Fanpage cá nhân (Response)
Mình giải tỏa được tâm trí từ việc chia sẻ giá trị tới mọi người.
Lặp đi lặp lại điều này mỗi ngày và viết lách đã trở thành thói quen gắn với mỗi buổi tối trước giờ đi ngủ của mình (Reward).
Tạm kết
Những chia sẻ trên đây của mình không chỉ giúp bạn xây dựng thói quen viết, mà còn có thể áp dụng được cho nhiều thói quen mới khác. Là một content creator, bạn có thể vận dụng phương pháp của mình vào bất kỳ thói quen nào phục vụ trực tiếp cho công việc sáng tạo nội dung như đọc sách, nghiên cứu thông tin hay thiết kế,...
Một khi bạn đã hình thành được cho mình thói quen, dù là nhỏ nhất, bạn cũng sẽ tiếp tục hình thành được các thói quen tốt khác. Một khi bạn hình thành được một chuỗi thói quen tốt, bạn sẽ tự tạo nên giá trị con người mình.
Như Aristotle từng nói:
“Chúng ta là những gì mà chúng ta thường xuyên làm. Vì vậy sự hoàn hảo là thói quen chứ không phải hành động.”
Comments