Trước kia, mình không quá chú trọng đến hệ thống này lắm, cứ viết đâu thì đăng đến đấy, cứ thấy cái gì đó hay hay là lưu lại, đợi có thời gian thì sản xuất nội dung và đăng.
Thế nhưng, ở thời điểm hiện tại, khi thương hiệu cá nhân của mình đã phát triển đến 1 mức độ nhất định, khi bản thân đã có những sản phẩm dịch vụ cũng tạm gọi là chuyển đổi tốt, mình buộc phải nghiêm túc suy nghĩ về hệ thống ý tưởng cho toàn thương hiệu.
Trong nội dung lần này, mình sẽ dẫn bạn đi khám phá hệ thống ấy, xem thử, nó có gì đặc biệt và thú vị không nhé.
Tiêu chí khi tạo dựng 1 content idea system
1. Tính liên quan (relevance)
Tiêu chí đầu tiên và cũng là quan trọng nhất mình đặt ra, chính là, mỗi ý tưởng nội dung được mình chọn lọc để viết và đăng tải, cần phải đi qua bước kiểm duyệt khá khắt khe ban đầu.
Mình có thể nạp input rồi note ra rất nhiều ý tưởng, nhưng không phải tất cả trong số đó sẽ được triển khai.
Tính liên quan ở đây, cụ thể sẽ bao gồm 2 yếu tố:
(1) độc giả mục tiêu
và (2) chiến lược phát triển thương hiệu.
Ví dụ, mình bắt gặp 1 mẩu nội dung rất hay về “content writer”, nhìn thoáng qua thì có vẻ liên quan tới mình, nhưng xem xét kỹ, mình nhận thấy đây không phải đối tượng mục tiêu của mình.
Vậy nên, nếu muốn xào nấu ý tưởng này, mình cần biến đổi 1 chút để phù hợp với đối tượng độc giả mục tiêu mình luôn hướng đến.
Thứ hai là chiến lược phát triển thương hiệu. Khi xác định “xuất đầu lộ diện” trên social media, mình đã phải nghiêm túc ngồi xuống, phân tích xem thương hiệu cá nhân của mình sẽ có hình thù như thế nào, mình muốn nó tạo được dấu ấn ra sao.
Đó còn được gọi là định vị bản thân. Vậy để mình nổi bật và có dấu ấn rõ rệt giữa hàng trăm creators ngoài kia, ý tưởng nội dung được chọn lọc để triển khai, cũng cần bám rất sát vào định vị ấy. Chệch đi 1 nhịp, cũng rất dễ chệch đi nhiều nhịp.
2. Tính bền vững (evergreen)
Mình rất ít khi bắt trends, nói đúng ra thì mình không thích và cũng không giỏi bắt trends cho lắm. Mình tập trung toàn lực vào những idea có thời hạn sử dụng lâu dài.
Thứ nhất, nó giúp mình tận dụng được về sau, nếu muốn tái sử dụng.
Thứ hai, nó giúp độc giả của mình khi tìm đọc lại những bài viết ấy, cảm thấy vẫn luôn hữu ích, ngay cả thời điểm đó là 2018, 2020 hay 2024.
Ví dụ luôn bài viết này, kể cả bạn có quay lại đọc nó vào 2030, thì mình nghĩ, giá trị thực tế của nó vẫn không lu mờ đi bao nhiêu.
3. Tính thống nhất (consistency)
Nếu bạn mới ghé kênh Facebook này của mình, và “dạo chơi” một lượt từ những bài viết lâu hơn tới gần nhất, bạn sẽ không khó để gọi tên ra được vai trò chuyên môn của mình.
Hay nói cách khác, bạn sẽ rất dễ nắm bắt kiến thức hay thông điệp mình chia sẻ. Chỉ đơn giản vì, mình luôn ưu tiên tính thống nhất trên toàn bộ kênh nội dung.
Ý tưởng nào liên quan tới ý tưởng nào, mình đều “cố ý” sắp xếp nó vào 1 chuyên mục tương ứng. Cứ thế, nội dung của mình không rời rạc, mà bổ sung lẫn nhau, không đơn lẻ, mà kết nối hài hoà.
Content Idea System của mình vận hành như thế nào?
1. Nạp Input (Capture)
Đây là bước đầu vào của toàn bộ hệ thống ý tưởng nội dung trên 1 kênh. Thường thì, mình rất hay được hỏi những câu rất phổ biến, kiểu như: Làm sao để không bí ý tưởng? Làm sao để viết được đều đặn và nhất quán?
Rất đơn giản. Hãy tập trung vào những thứ bạn có thể kiểm soát. Và ở đây, mình muốn đề cập tới Input.
Hiểu đơn giản, input là tất cả những nguồn cảm hứng sáng tạo mang tới idea cho bạn.
Ví dụ như 1 trang web, 1 kênh của creators khác cùng ngách, hay thậm chí là những nơi chốn bạn thường lui tới. Với mình, mình xác định rất rõ Input nào được phép nạp vào não mình mỗi ngày.
Một hệ thống "Capture" hiệu quả thường bao gồm việc thu thập thông tin từ:
Nguồn online: Blog, báo chí, mạng xã hội, YouTube, podcast...
Nguồn offline: Sách, tạp chí, hội thảo, trò chuyện với chuyên gia...
Trải nghiệm cá nhân: Quan sát cuộc sống hàng ngày, ghi chú những điều xảy ra xung quanh.
Phản hồi từ cộng đồng: Lắng nghe câu hỏi, thắc mắc, phản hồi từ độc giả, khách hàng.
Thay vì lúc trước, mình cứ lướt, lướt, và lướt trong vô thức. Thì nay, mình đã "lướt" mạng xã hội có ý thức hơn rất nhiều.
Mình lên hẳn danh sách những creators hàng đầu và liên quan nhất mình thuộc top favorite của newsfeed mình mỗi ngày.
Tức là, bạn sẽ được quyền chọn ưu tiên nội dung nào mình sẽ, nên và cần phải tiêu thụ. Như vậy, mọi input đầu vào của bạn, sẽ được chất lượng và phù hợp hơn rất nhiều.
2. Đánh giá và phân loại Input (Categorize)
Bước này cực kỳ quan trọng. Đôi khi, nó còn quan trọng hơn cả bước 3, là biến input thành output.
Ở bước này, thường mình sẽ ngồi lại với 1 danh sách ý tưởng mình đã liệt kê sau khi nạp input ở bước 1.
Sau đó, mình sẽ quyết định xem, ở trong "mớ idea" hỗn độn và còn "thô sơ" kia, mình sẽ "xào nấu" như thế nào.
Bạn cứ tưởng tượng như khi mình nấu ăn cho cả gia đình, bạn sẽ cần biết cách phân bổ thực đơn ra sao cho phù hợp với khẩu phần ăn, sở thích ăn, hay thói quen ăn uống của gia đình bạn vậy.
Giống như trên kênh của mình, không bao giờ chỉ có 1 loại idea tồn tại, mà sẽ là tổng hoà của các idea với nhau, liên quan mật thiết tới tổng thể cả thương hiệu, và tất nhiên, chúng đều liên quan mật thiết tới nhau.
Ví dụ, mình có thể chia làm 3-5 Content Pillars, tương đương với các main topics (chủ đề chính) rất nổi bật trong ngách mà mình đã chọn. Từ đó, khi có danh sách idea kia, mình sẽ phân loại xem idea nào sẽ thuộc Content Pillar A, cái nào sẽ thuộc Content Pillar B, C,D.
Mình sẽ phân tích kỹ hơn ở phần tiếp theo.
3. Từ Input tới Output (Create)
Sau khi đã qua được bước 2 trọn vẹn, bạn rất dễ để biến ý tưởng từ dạng "raw idea" (ý tưởng thô) sang dạng "high-impact idea" (ý tưởng có sức ảnh hưởng). Ở bước này, mình hay xem xét đến 2 yếu tố:
- Thứ nhất là mục đích triển khai idea: tuỳ thuộc vào từng giai đoạn phát triển và ưu tiên riêng của thương hiệu, mục đích có thể khác nhau.
Tuy nhiên, về cơ bản, có 4 mục đích phổ biến sau đây: Educate (Tăng nhận thức của độc giả mục tiêu), Inspire (Truyền cảm hứng và tạo dấu ấn cá nhân rõ nét hơn), Entertain (kết nối và tạo những điểm tương tác gần hơn với độc giả) và Converse (Chuyển đổi khán giả thành khách hàng).
- Thứ hai là cách thức triển khai idea: Cách thức triển khai 1 idea thực sự rất đa dạng. Bạn có thể triển khai theo dạng câu chuyện (storytelling), có thể theo dạng tips, cũng có thể theo dạng phân tích Case study thực tế,...
Tựu chung, ở mỗi nền tảng, cách thức triển khai idea sẽ được tối ưu theo tiêu chí của nền tảng đó. Ví dụ như mình, mình hay viết những bài khá dài hoặc hay khai thác dạng single post thay vì video dài hoặc reels chẳng hạn.
4. Đánh giá output (Review & Analyse)
Ở bước này, bạn đã publish bài viết tương ứng với idea bạn chọn để triển khai ở bước 3 rồi.
Khi ấy, bạn sẽ biết được chính xác idea của mình có đang hiệu quả hay không.
Mình hay đánh giá bằng 2 tiêu chí:
- Số lượng: Là những con số mình có thể dễ thấy ở bài đăng, ví dụ như lượt hiển thị, lượt tương tác, lượt tiếp cận, hay cả những lượt comment hoặc chia sẻ bài viết.
- Chất lượng: Là tiêu chí có thể không đo lường được bằng con số cụ thể, nhưng cực kỳ có lợi cho chiến lược tổng thể nếu bạn biết cách đánh giá đúng. Mình hay đánh giá bằng các tương tác chất lượng với độc giả mục tiêu, hay đánh giá mức độ cải thiện của nội dung sau so với nội dung trước mình làm.
* Ghi nhớ ở đây là độc giả mục tiêu nhé các bạn. Nếu bạn nhận được 1000 cái comment nhưng chẳng phải đối tượng bạn muốn hướng tới, thì cũng không thể biết được hiệu quả thực sự của nội dung ấy thay vì chỉ 10 hay thậm chí 1 comment gợi mở cho bạn những mong muốn, vấn đề của độc giả mục tiêu.
5. Tái chế (Recycle)
Bước này là bước mình vẫn hay làm để đóng lại một chu kỳ "sinh trưởng" của một idea và mở ra 1 chu kỳ mới dựa trên idea sẵn có ấy.
Ở bước 4, bạn đã biết rất rõ idea nào có khả năng tạo ra tương tác hay chuyển đổi chất lượng, hãy tập trung tận dụng và khai thác idea ấy nhiều hơn nữa.
Mình lấy ví dụ, từ idea "hệ thống ý tưởng" này, sau khi ra lò, nếu nó mang lại hiệu quả rõ rệt, mình sẽ nghĩ tới phương án recycle (tái chế).
Hiểu đơn giản, đó là quá trình bạn "xào nấu" lại idea hiệu quả thành 1 loạt các idea chất lượng cùng chủ đề khác.
Có 2 cách mình vẫn hay thực hiện (và cực kỳ hiệu quả):
- Thứ nhất là xào nấu theo kiểu đào sâu: Ví dụ như bài viết này, mình có thể lấy 1 ý rất nhỏ, như bước 1 để phân tích thành 1 bài viết khác nữa chẳng hạn. Đó có thể là idea "các tiêu chí cụ thể của mình khi chọn input sáng tạo".
- Thứ hai là xào nấu theo kiểu mở rộng: Tức là, từ 1 gia vị, từ 1 nguyên liệu, hoặc từ 1 món ăn ngon, bạn có thể chế biến ra thành nhiều món ăn khác cũng cùng gia vị và nguyên liệu, khác mỗi cách chế biến thôi chẳng hạn.
Phương pháp tạo kho ý tưởng dồi dào
Có hai cách thức mình vẫn thường xuyên áp dụng là "Content Pillars" (Trụ cột nội dung) kết hợp với phương pháp "Topic Clustering". Đây là một cách tiếp cận hiệu quả để đảm bảo rằng bạn luôn có đủ ý tưởng nội dung liên quan và phát triển liên tục.
1. Content Pillars (Trụ cột nội dung)
Content Pillars là những chủ đề chính mà bạn sẽ tập trung vào trong toàn bộ chiến lược nội dung của mình.
Chúng tạo ra một nền tảng cho tất cả các bài viết, video, và nội dung khác, từ đó bạn có thể phân nhánh ra các chủ đề phụ (sub-topics). Mỗi trụ cột sẽ bao gồm những chủ đề con giúp bạn phát triển vô số ý tưởng mới.
Cách triển khai:
Bước 1: Xác định 3-5 trụ cột nội dung chính. Những trụ cột này phải liên quan chặt chẽ đến lĩnh vực bạn đang làm việc và luôn có thể phát triển thêm.
Ví dụ: Nếu bạn làm về phát triển bản thân, các trụ cột có thể là:
Tư duy tích cực
Quản lý thời gian
Kỹ năng giao tiếp
Thói quen thành công
Cải thiện sức khỏe tinh thần
Bước 2: Đưa ra các chủ đề con cho mỗi trụ cột. Mỗi chủ đề con sẽ là một chủ đề bạn có thể khai thác trong các bài viết, video hoặc bài đăng mạng xã hội.
Ví dụ, dưới trụ cột "Quản lý thời gian," các chủ đề con có thể là:
Làm thế nào để tạo ra một lịch trình hiệu quả.
Các ứng dụng giúp quản lý thời gian tốt nhất.
Cách tập trung khi làm việc từ xa.
Bước 3: Tiếp tục phát triển các chủ đề con này thành những ý tưởng nhỏ hơn để đảm bảo bạn luôn có nguồn nội dung dồi dào.
Ví dụ, "Làm thế nào để tạo ra một lịch trình hiệu quả" có thể được chia thành:
Hướng dẫn lập kế hoạch hàng ngày.
Các phương pháp giúp bạn duy trì thói quen tích cực
2. Topic Clustering (Tạo cụm chủ đề)
Topic Clustering là một phương pháp tổ chức và phát triển nội dung dựa trên các chủ đề liên quan đến nhau.
Mục tiêu của kỹ thuật này là tạo ra một hệ thống nội dung có tính liên kết, từ đó giúp người đọc dễ dàng tìm kiếm thông tin sâu sắc về một chủ đề cốt lõi (Pillar Topic) thông qua các bài viết nhỏ hơn (Cluster Content).
Không chỉ giúp cải thiện trải nghiệm người dùng, phương pháp này còn hỗ trợ rất tốt cho SEO, bởi vì các bài viết liên kết với nhau sẽ tạo nên một hệ thống nội dung mạnh mẽ, giúp các trang web đạt được thứ hạng cao hơn trên các công cụ tìm kiếm.
Cấu trúc của Topic Clustering:
Pillar Page (Trang Trụ Cột)
Đây là trang hoặc bài viết dài, chi tiết, cung cấp thông tin tổng quan và toàn diện về một chủ đề cốt lõi.
Trang này sẽ bao quát tất cả các khía cạnh liên quan đến chủ đề đó và có thể có nhiều liên kết đến các bài viết nhỏ hơn (cluster content).
Trang trụ cột cần phải có nội dung chất lượng, dễ đọc và tối ưu hóa cho SEO, với một mục đích duy nhất là dẫn dắt người dùng tiếp tục đọc các bài viết con.
Ví dụ:
Pillar Page: "Hướng Dẫn Quản Lý Thời Gian Hiệu Quả" – Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về tất cả các phương pháp quản lý thời gian, từ đó người đọc có thể tìm thấy các bài viết chuyên sâu hơn về các phương pháp cụ thể.
Cluster Content (Bài Viết Nhỏ Hơn)
Đây là những bài viết chi tiết, tập trung vào một khía cạnh cụ thể của chủ đề cốt lõi.
Mỗi bài viết này sẽ giải quyết một câu hỏi, vấn đề hoặc khía cạnh nhỏ hơn trong phạm vi của Pillar Page.
Các bài viết này không chỉ liên kết lại với trang trụ cột mà còn có thể liên kết lẫn nhau, tạo thành một mạng lưới nội dung chặt chẽ.
Việc liên kết các bài viết cluster với nhau giúp cải thiện SEO và tạo ra sự liên kết giữa các chủ đề liên quan.
Ví dụ:
Cluster Content 1: "5 Kỹ Thuật Pomodoro Để Quản Lý Thời Gian Tốt Hơn" – Bài viết này đi sâu vào một phương pháp cụ thể của quản lý thời gian.
Cluster Content 2: "Làm Thế Nào Để Tạo Lịch Trình Mỗi Ngày Một Cách Hiệu Quả" – Bài viết này giải thích cách lập kế hoạch cho một ngày làm việc hiệu quả.
Cluster Content 3: "Các Ứng Dụng Giúp Quản Lý Thời Gian Tốt Nhất" – Bài viết này tập trung vào các công cụ và ứng dụng hỗ trợ quản lý thời gian.
Cách xây dựng một topic clustering system:
Bước 1: Xác Định Chủ Đề Cốt Lõi (Pillar Topic)
Chủ đề cốt lõi phải đủ rộng để có thể phát triển thành nhiều bài viết con nhưng cũng cần phải đủ cụ thể để người đọc dễ dàng tìm thấy thông tin.
Chủ đề này cần phải là lĩnh vực mà bạn có kiến thức chuyên sâu và có thể cung cấp giá trị lâu dài cho người đọc.
Ví dụ: Nếu bạn viết về phát triển bản thân, chủ đề cốt lõi có thể là "Quản lý Thời Gian." Đây là một chủ đề lớn và phổ biến mà bạn có thể phát triển thành nhiều bài viết chi tiết khác nhau.
Bước 2: Tạo Danh Sách Các Chủ Đề Con (Subtopics)
Dựa trên chủ đề cốt lõi, bạn sẽ tạo ra các bài viết con để làm rõ hơn những khía cạnh cụ thể của chủ đề đó. Hãy chắc chắn rằng các chủ đề này không quá rộng mà phải tập trung vào một vấn đề hoặc câu hỏi cụ thể.
Ví dụ:
Chủ đề con 1: "Kỹ Thuật Pomodoro Trong Quản Lý Thời Gian."
Chủ đề con 2: "Các Công Cụ Giúp Quản Lý Thời Gian Hiệu Quả."
Chủ đề con 3: "Lập Kế Hoạch Ngày Làm Việc Tối Ưu."
Bước 3: Viết Nội Dung Cho Pillar Page và Cluster Content
Bắt đầu viết bài cho trang trụ cột và các bài viết nhỏ. Đảm bảo rằng nội dung bài viết trụ cột có tính tổng quát và liên kết với các bài viết con để người đọc có thể tìm thấy thêm thông tin chi tiết.
Bước 4: Liên Kết Các Bài Viết Với Nhau
Đặt các liên kết nội bộ (internal link) giữa trang trụ cột và các bài viết con, cũng như giữa các bài viết con với nhau. Việc này giúp công cụ tìm kiếm hiểu được mối liên hệ giữa các bài viết và giúp người đọc dễ dàng tìm thấy những nội dung liên quan.
Bước 5: Cập Nhật và Mở Rộng Hệ Thống Nội Dung
Với hệ thống Topic Clustering, bạn luôn có thể mở rộng thêm các bài viết mới vào các chủ đề con, hoặc phát triển các chủ đề con mới từ các chủ đề cũ. Hãy cập nhật nội dung thường xuyên để giữ cho hệ thống luôn mới mẻ và đầy đủ thông tin.
Ví Dụ Thực Tế:
Giả sử bạn là một blogger viết về "Làm Việc Từ Xa":
Pillar Page: "Hướng Dẫn Làm Việc Từ Xa Hiệu Quả"
Cung cấp cái nhìn tổng quan về làm việc từ xa, tại sao nó quan trọng và các yếu tố cần thiết để làm việc hiệu quả.
Cluster Content:
"5 Công Cụ Giúp Làm Việc Từ Xa Tốt Hơn"
"Cách Quản Lý Thời Gian Khi Làm Việc Từ Xa"
"Làm Thế Nào Để Duy Trì Động Lực Khi Làm Việc Từ Xa"
"Các Kỹ Thuật Giao Tiếp Hiệu Quả Khi Làm Việc Từ Xa"
Cách xây dựng này sẽ giúp bạn liên tục phát triển và duy trì kho ý tưởng nội dung vô tận, đồng thời nâng cao khả năng SEO của website hoặc blog của bạn. Nó cũng có thể áp dụng cho các trang mạng xã hội khác mà bạn có.
Tạm Kết
Hãy xây cho mình 1 hệ thống, ngay cả khi thương hiệu cá nhân của bạn còn rất mới.
Bởi 1 hệ thống ý tưởng nội dung khoa học, sẽ là đòn bẩy cực lớn giúp bạn đi nhanh hơn, đi xa hơn và đi vững chắc hơn gấp nhiều lần.
Thay vì chỉ sáng tạo, hãy sáng tạo có chủ đích. Thay vì chỉ viết, hãy viết có chọn lọc. Và thay vì chỉ đăng bài theo tổ tiên mách bảo, hãy lên kế hoạch cho mỗi mẩu nội dung, dù là rất ngắn. Bạn sẽ sớm nhìn ra sự thay đổi rõ rệt.
Comments